Przegląd legislacyjny

Przyglądamy się zmianom w projekcie sporej nowelizacji rozporządzenia w sprawie warunków technicznych pojazdów. W związku z nieuchronnie zbliżającym się końcem roku przypomnimy również o ważnych zmianach prawnych, które niebawem wejdą w życie.

Rozporządzenie w sprawie warunków technicznych pojazdów

W resorcie infrastruktury trwają obecnie prace nad nowelizacją rozporządzenia w sprawie warunków technicznych pojazdów. Zmiany w stosunku do obecnie obowiązującego aktu są efektem prac specjalnie do tego celu powołanego zespołu, ale wynikają także z konieczności dostosowania przepisów krajowych do zmian, jakie zaszły w regulacjach UE i EKG ONZ.

Obecnie rozporządzenie nie określa dopuszczalnej wartości masy całkowitej pojazdu samochodowego o dowolnej liczbie osi większej niż trzy, czyli pojazdów samochodowych wieloosiowych. Obowiązujące przepisy nie określą także dopuszczalnej wartości masy całkowitej pojazdu członowego lub zespołu pojazdów o dowolnej liczbie osi większej niż cztery. W związku z powyższym, w przepisach o warunkach technicznych nie są uwzględnione dopuszczalne wartości mas i nacisków osi wyżej wymienionych pojazdów i zespołów pojazdów. Przepisy nie regulują także dopuszczalnej długości m.in. pojazdów wolnobieżnych oraz ciągników rolniczych. Projekt w obecnym brzmieniu określa dopuszczalne wartości masy całkowitej pojazdu samochodowego o dowolnej liczbie osi większej niż trzy oraz pojazdu członowego lub zespołu pojazdów o dowolnej liczbie osi większej niż cztery. Uregulowana została także kwestia dopuszczalnej długości wszystkich pojazdów, z uwzględnieniem pojazdów czterokołowych (4 m), ciągników rolniczych i pojazdów wolnobieżnych (12 m). Zmiany obejmują również np. podwyższenie dopuszczalnej masy całkowitej autobusu o dwóch osiach do 19,5 tony (§ 3 ust. 1 pkt 6a) oraz rozszerzenie przypadków, w których szerokość pojazdu może wynosić 2,6 m, o klimatyzowany kontener lub wymienne nadwozie (§ 2 ust. 2).

Ponadto w ramach operacji transportu intermodalnego dla pojazdów członowych mających pięć lub sześć osi, przewożących kontenery lub wymienne nadwozia o maksymalnej długości do 45 stóp, w zależności od kompletacji ciągnik siodłowy – naczepa, określono dopuszczalną masę całkowitą na poziomie 42 lub 44 ton. Tożsame rozwiązanie zastosowano dla naczep przystosowanych techniczne do operacji transportu intermodalnego. Proponowane regulacje, dotyczące dopuszczenia przewozu kontenerów 45-stopowych w operacjach transportu intermodalnego, przewidują także możliwość wydłużenia pojazdu lub zespołu pojazdów przewożącego taki kontener o 0,15 m.

Ponadto projekt rozporządzenia (w § 5) określa nowe dopuszczalne wartości nacisków osi pojazdów i zespołów pojazdów, które nie były regulowane obecnymi przepisami, jednocześnie zachowując dotychczasowe dopuszczalne naciski osi na niezmienionym poziomie, np. dopuszczalny nacisk pojedynczej osi nienapędowej nie może przekroczyć 10 ton. Przykładem nowej wartości dopuszczalnego nacisku osi pojazdu jest oś składająca się z trzech osi nienapędowych pojazdów silnikowych, przyczep i naczep przy odległości między osiami składowymi większej od 1,4 m i mniejszej lub równej 2 m, która nie może przekraczać 27 ton.

W § 1 ust. 2b uregulowano kwestię dostosowania świateł mijania pojazdów przeznaczonych do ruchu lewostronnego, przebywających czasowo na terytorium Polski, w związku z faktem, że jazda w kraju o przeciwnym kierunku ruchu samochodem z niesymetrycznymi reflektorami może powodować oślepienie jadących z przeciwka. Projektodawca zwraca uwagę, że producent jest zobowiązany wyposażyć pojazd w odpowiednie środki w celu ograniczenia oślepiania w krajach o przeciwnym kierunku ruchu, dlatego to kierujący jest odpowiedzialny za ich zastosowanie (np. zasłonięcie części zewnętrznej powierzchni szyby reflektora; skierowanie światła w dół, zezwala się na odchylenie światła w poziomie; inny dowolny sposób usunięcia lub ograniczenia asymetrycznej części wiązki światła). Reflektory mogą być też fabrycznie przystosowane do dwóch kierunków ruchu z możliwością jednoznacznego przełączenia na każdy z nich przy zachowaniu pełnej charakterystyki świetlnej. Kierujący powinien mieć dostępne informacje w tej kwestii od producenta pojazdu (w dokumentacji homologacyjnej), winny jest się do nich zastosować. Jednocześnie projektodawca w powyższym przypadku dopuszcza dla świateł mijania możliwość stosowania świateł symetrycznych, przez niespełnienie obowiązku, jaki wynika z lp. 2 kol. 16 tabeli załącznika nr 6 do rozporządzenia, określającego, że światła mijania „powinny być asymetryczne i oświetlać drogę po prawej stronie na większą odległość niż po lewej stronie”.

Wprowadzono przepis, nakazujący oddzielenie w samochodzie ciężarowym wnętrza kabiny kierowcy oraz pomieszczenia przeznaczonego do przewozu osób od przestrzeni ładunkowych trwałą przegrodą, tzw. kratką, spełniającą przepisy określone w pkt. 3.4. Części A Załącznika II do Dyrektywy 2007/46/WE. Spełnienie tych wymagań powinno być potwierdzone dokumentem wydanym przez jednostkę uprawnioną. Ma to wyeliminować przypadki nadużywania regulacji dotyczących montowania kratki celem zmiany kategorii pojazdu z samochodu osobowego na ciężarowy (zmiana w § 8 ust. 4 pkt 9). Projekt zawiera również przepisy wprowadzające nowe normy emisji spalin EURO VI i EURO 6.

Wprowadzono nowy przepis, w którym określono podstawowy warunek przebudowy samochodu ciężarowego kategorii N1 lub N2 do 5 ton na autobus kategorii M2. Dokumentacja homologacji typu pojazdu dla samochodu ciężarowego kategorii N1 lub N2 do 5 ton musi potwierdzić konstrukcyjne przystosowanie płyty podłogowej nadwozia (punkty kotwiczenia siedzeń) do montażu przy ich wykorzystaniu dodatkowych siedzeń związanych ze zmianą rodzaju pojazdu na autobus kategorii M2. Tak przebudowany pojazd musi spełnić także wszystkie warunki techniczne dla autobusu, określone w przedmiotowym rozporządzeniu (dodany § 9b).

W § 9c określono, jakim wymaganiom powinny odpowiadać naczepy transportu intermodalnego w celu umożliwienia ich przewozu różnymi rodzajami transportu bez przeładunku samego towaru na całej trasie przewozu.

W § 9 ust. 1b, w ślad za postanowieniami Konwencji o ruchu drogowym, sporządzonej w Wiedniu 8 listopada 1968 roku (pkt. 8 załącznika nr 1), wprowadzono ogólne wymagania, jakie powinien spełnić układ kierowniczy, pozwalający kierującemu na łatwą, szybką i niezawodną zmianę kierunku ruchu pojazdu.

Projektodawca w § 11 ust. 1 pkt 4 w zakresie prędkościomierza doprecyzował, że musi on być wyskalowany w km/h albo jednocześnie w km/h i mph (milach na godzinę), co ma znaczenie w przypadku pojazdów sprowadzanych z krajów stosujących imperialne jednostki miar.

Wprowadzono przepisy zapewniające kierującemu autobusem szkolnym, zarejestrowanym po raz pierwszy po 1 stycznia 2016 roku, niezbędną widoczność, poprawiającą bezpieczeństwo ruchu drogowego (brzmienie zmieniane w § 11 w ust. 1 pkt 5e i 5f).

W § 18 ust. 1 pkt 15 określono wymagania dla autobusu miejskiego w zakresie urządzeń technicznych, ułatwiających dostęp pasażerom o ograniczonej możliwości poruszania się, wnioskowany przez Izbę Gospodarczą Komunikacji Miejskiej. Uwzględniono także postulowane zwolnienie autobusu miejskiego, używanego w komunikacji miejskiej lub podmiejskiej lub w przewozach okazjonalnych, z obowiązku wyposażenia w apteczkę doraźnej pomocy, ogumione koło zapasowe, zasłony w bocznych oknach oraz bagażnik urządzony w taki sposób, aby umieszczony w nim bagaż był zabezpieczony przed wypadnięciem, uszkodzeniem lub zniszczeniem. Ponadto warunki dodatkowe dla autobusu dostosowano do Regulaminu EKG ONZ nr 107, określając, że przewóz osoby wózkiem inwalidzkim może odbywać się także przodem do kierunku jazdy, a nie, jak to było do tej pory, jedynie tyłem do kierunku jazdy.

Zmiany wprowadzone w proponowanym brzmieniu załącznika nr 6, określającym warunki szczegółowe dotyczące świateł zewnętrznych pojazdu samochodowego i przyczepy, dotyczą m.in. połączeń elektrycznych, rozmieszczenia na pojeździe świateł do jazdy dziennej i pozycyjnych oraz właściwego odwoływania się do maksymalnej masy całkowitej pojazdu (mmc), a nie, jak to było dotychczas, do dopuszczalnej masy całkowitej pojazdu (dmc).

Ponadto doprecyzowano, iż motocykl może być wyposażony zarówno w światła symetryczne, jak i asymetryczne. Światła asymetryczne mogą być wyposażone w żarowe źródła światła (nie tylko halogenowe) oraz diody LED, ponieważ tylko takie są dopuszczone w Regulaminie nr 57 ONZ, dotyczącym rozmieszczenia świateł na pojazdach kategorii L3. Według tego regulaminu, światła symetryczne zostały dopuszczone do stosowania na motocyklach o pojemności nieprzekraczajacej125 cm3 od dnia 9 września 2001 roku i w motocyklach o pojemności powyżej 125 cm3 od dnia 2 lutego 2004 roku. Tylko w przypadku motocykli o pojemności powyżej 125 cm3 symetryczne światła mijania mogą być wyposażone także w źródła wyładowcze.

Ponadto w § 53 ust. 2 dodano w warunkach technicznych dla motorowerów jako obowiązkowe światło hamowania „stop” z zastrzeżeniem, że dotyczy to motoroweru zarejestrowanego po raz pierwszy po 1 stycznia 2009 roku.

Dodatkowo regulamin 48 ONZ 6 dopuszcza stosowanie bocznych świateł kierunku jazdy na przyczepach/naczepach o długości przekraczającej 9000 mm, co zostało także uwzględnione w zmienionym brzmieniu załącznika nr 6.

Projekt aktualizuje również załącznik nr 3, określający „Warunki szczegółowe dotyczące wyposażenia pojazdów samochodowych w lusterka”. Liczba, klasa oraz rozmieszczenie lusterek na pojeździe zostały dostosowane do regulaminu EKG ONZ nr 46.

Zmiany na nowy rok

Częstą praktyką jest określanie przez prawodawcę terminów wejścia w życie aktów prawnych na początek albo koniec roku kalendarzowego. W związku ze zbliżającym się końcem roku, poniżej przypominamy o wybranych zmianach w prawie, o których warto pamiętać:

25 grudnia 2014 roku

? Ustawa o prawach konsumentów

Tuż przed końcem roku w życie wejdzie ustawa z 30 maja 2014 roku o prawach konsumenta (Dz.U. z 2014 r. poz. 827). Ten akt prawny porządkuje, ale i w istotny sposób modyfikuje zasady ochrony konsumentów. To ustawa, której choćby pobieżna znajomość może okazać się bardzo przydatna w życiu codziennym, ale ważna jest również z punktu widzenia szkolenia kandydatów na kierowców, bowiem jej przepisy będą miały zastosowanie do umów zawieranych między ośrodkami szkolenia kierowców i ich kursantami. W tym kontekście warto zwrócić uwagę na art. 8 tej ustawy, określający obowiązki przedsiębiorcy wobec konsumenta, w szczególności poinformowanie w sposób jasny i zrozumiały o łącznej cenie lub wynagrodzeniu za świadczenie wraz z podatkami, a gdy charakter przedmiotu świadczenia nie pozwala, rozsądnie oceniając, na wcześniejsze obliczenie ich wysokości ? sposobie, w jaki będą one obliczane, oraz o jakichkolwiek innych kosztach, a gdy nie można ustalić wysokości tych opłat ? o obowiązku ich uiszczenia.

1 stycznia 2015 roku

? Ustawa o kierujących pojazdami

Z pierwszym dniem nowego roku w życie wejdą kolejne przepisy czerwcowej nowelizacji ustawy o kierujących pojazdami (Dz.U. z 2014 r. poz. 970). Od tego dnia część teoretyczna kursu nie będzie obowiązkowa dla osób, które uzyskają pozytywny wynik części teoretycznej egzaminu państwowego. Rozwiązanie to obejmie również osoby, które będą już w tym czasie w trakcie kursu – będą mogły zdecydować się na wcześniejsze podejście do części teoretycznej egzaminu państwowego i w przypadku pozytywnego wyniku zrezygnować z kontynuowania szkolenia teoretycznego w ośrodku szkolenia kierowców. Należy zaznaczyć, że wbrew pojawiającym się opiniom, szkolenie teoretyczne nie stanie się obowiązkowe po pierwszym nieudanym podejściu do egzaminu państwowego. Nic nie stoi na przeszkodzie, żeby kursant ponownie spróbował swoich sił bez zapisywania się na kurs.

? Rozporządzenie w sprawie egzaminowania

W życie wchodzi nowelizacja rozporządzenia, wprowadzająca na egzamin na prawo jazdy zadania związane z tzw. eco-drivingiem. Warto pamiętać, że osoby, które przed nowym rokiem ukończą szkolenie i uzyskają pozytywny wynik części teoretycznej egzaminu państwowego, część praktyczną egzaminu państwowego będą zdawały na dotychczasowych zasadach. Przypominam również, że z początkiem roku należy stosować nowy arkusz przebiegu egzaminu praktycznego, uwzględniający eco-driving.

Nie jest wykluczone również, że resort rzutem na taśmę znowelizuje jeszcze inne akty wykonawcze do ustawy o kierujących pojazdami.

? Ustawa o drogach publicznych

Zaczną obowiązywać między innymi nowe, niższe stawki kar za nieuiszczenie opłaty elektronicznej:

1) 500 zł ? w przypadku zespołu pojazdów o łącznej dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony, złożonego z samochodu osobowego o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony oraz przyczepy

2) 1,5 tys. zł ? w pozostałych przypadkach.

Obecnie pojedyncza kara może wynosić nawet 3 tys. zł.

Radosław Biernat, specjalista ds. prawnych