Obserwujcie otoczenie pojazdu!

– Szczególnie zachęcam do ćwiczenia umiejętności obserwacji otoczenia pojazdu, którym się kieruje. Najwięcej błędów podczas egzaminów powstaje wskutek braku albo niepełnej obserwacji drogi i innych jej użytkowników – mówi w rozmowie ze „Szkołą Jazdy” Tadeusz Muszyński, egzaminator nadzorujący w toruńskim WORD-zie.

Jest pan egzaminatorem z długoletnim stażem i dużym doświadczeniem zawodowym. Dlaczego egzamin na prawo jazdy, szczególnie jego część praktyczna, jest często dla kandydatów na kierowców takim problemem?

Tadeusz Muszyński, egzaminator nadzorujący w toruńskim WORD-zie: Ćwierćwiecze moich doświadczeń z egzaminami kandydatów na kierowców pozwoliło mi dostrzec niektóre istotne czynniki, które częściej niż inne decydują o niepowodzeniach podczas egzaminu na prawo jazdy. Oczywiste jest, że braki w umiejętnościach są pierwszą przyczyną niepowodzenia wobec naturalnego stopnia trudności egzaminu. Warto jednak doszukiwać się i innych znaczących przyczyn. Jest to egzamin, który powinien zdać przeciętny człowiek, nie mistrz kierownicy. Takiego mistrzostwa nie oczekujemy, a jedynie prawidłowego wykonania zadań z tzw. elementarza kierowcy.

Egzaminator nie jest wrogiem zdającego, raczej jego sprzymierzeńcem. Wrogiem są błędy, których należy się wystrzegać. Dla większości osób jest to pierwszy taki egzamin w życiu, bo wszystkie wcześniejsze, np. szkolne, uczelniane, sprawdzały jedynie poziom opanowania wiadomości. Tu natomiast mamy nowy typ egzaminu. Tutaj nie tylko wiadomości są ważne. Zaangażowana jest cała psychomotoryka człowieka. To chyba zaskakuje egzaminowanych. Dalej mamy przeżycia emocjonalne, składające się na stres egzaminacyjny, z którym wielu sobie nie radzi. Istnieje również niepewność co do własnych umiejętności, która obniża możliwości ich zaprezentowania. No i wreszcie mamy do czynienia z pewnym poziomem losowości sytuacji w ruchu drogowym. Jeden zdaje na prawie pustych skrzyżowaniach, a drugi co rusz boryka się ze skomplikowanymi sytuacjami na zapełnionych skrzyżowaniach.

Które z zadań egzaminacyjnych sprawiają zdającym najwięcej trudności?

– Jako praktyk obserwuję, że statystycznie liczba niepowodzeń na placu manewrowym jest taka sama jak w ruchu drogowym. Najwięcej trudności na placu sprawia cofanie wyznaczonym pasem ruchu. Natomiast w ruchu drogowym mamy do czynienia z błędami nieustąpienia pierwszeństwa przejazdu i niestosowania się do sygnałów świetlnych oraz znaku „stop”.

Czy można oblać egzamin, bo nie wie się, gdzie w pojeździe znajduje się np. włącznik wycieraczek?

Nie znam takiego przypadku. Choć można sobie wyobrazić taką sytuację – np. jazda w śnieżycy lub podczas gwałtownej ulewy bez włączonych wycieraczek, co sprowadziłoby niebezpieczeństwo na drodze, zostałaby przerwana przez egzaminatora.

Czy ma pan jakieś rady, przydatne dla kandydatów na kierowców?

– Szczególnie zachęcam do ćwiczenia umiejętności obserwacji otoczenia pojazdu, którym się kieruje. Najwięcej błędów podczas egzaminów powstaje wskutek braku albo niepełnej obserwacji drogi i innych jej użytkowników. Obserwacja nacechowana błędem powoduje, że orientacja kierowcy o sytuacji w otoczeniu jego pojazdu jest też błędna. A to prowadzi do złych decyzji i nieprawidłowego działania. Nieprawidłowe działanie kierującego jest właśnie tym niepożądanym błędem. Warto doceniać dobrą obserwację, bo to naprawdę główny czynnik powodzenia egzaminacyjnego.

Druga rada – trzeba umieć się opanować na tych kilkadziesiąt minut egzaminu. Niepotrzebny lęk przed sprawdzianem, niepokój o wynik, dawanie posłuchu barwnym opowieściom tych, którym już się nie powiodło, u części osób wrażliwych budzi mocne napięcia nerwowe i nieopanowane emocje. A to sprzyja popełnianiu błędów. Egzaminator wie, że egzaminowany przeżywa stres egzaminacyjny i stara się ten stan złagodzić, jednak przypisana prawem forma egzaminu jako sprawdzianu kwalifikacji w kilkunastu zadaniach egzaminacyjnych musi być zrealizowana. Warto ten trud przejść, by odczuć radość z uzyskania prawa jazdy. Jego dobre wykorzystywanie, już w pełni samodzielne, to następne poważne wyzwanie dla młodego kierowcy.

red