Marek Rupental: zdarzenia z udziałem quadów.

Na drodze powiatowej, na której prędkość maksymalna została określona do 90 km/h, z nieznanych przyczyn kierujący quadem mężczyzna zjechał do pobocze, przewracając go w przydrożnym rowie. Pasażerka quada  doznała obrażeń ciała  i została hospitalizowana. Wypadek miał miejsce przy dobrych warunkach pogodowych, jezdnia asfaltowa, sucha.

• Od lutego 2012 roku w przepisach regulujących zasady ruchu drogowego, została formalnie określona definicja czterokołowca lekkiego (quada), a także uprawnienia do kierowania tymi pojazdami.
• Wcześniej status quadów nie był uporządkowany  i w zależności od interpretacji wydziałów komunikacji rejestrowane były one jako motocykle, inne pojazdy silnikowe do 450 kg, a także zdarzało się że po prostu jako ciągniki rolnicze.
• Obecnie nie ma już takiej samowoli i czterokołowcem lekkim jest pojazd, którego masa własna nie przekracza 350 kg i konstrukcja ogranicza prędkość jazdy do 45 km/h.
• Z kolei czterokołowcem, do kierowania którym niezbędne jest posiadania co najmniej kat. B1 prawa jazdy jest pojazd samochodowy przeznaczony do przewozu osób lub ładunków, z wyłączeniem samochodu osobowego, ciężarowego i motocykla, którego masa własna nie przekracza:

1. a) w przypadku przewozu rzeczy 550 kg,
2. b) w przypadku przewozu osób 400 kg.

Sprzyjające warunki pogodowe w okresie wiosennym i letnim powodują,  że te pojazdy pojawiają się na drogach najczęściej i w przeciwieństwie do samochodów, które służą do przewożenia towarów czy też przemieszczania się  w określonych celach osób, czterokołowce służą dla zabawy i rozrywki.  A to powoduje, że często kierujący quadami zapominają o obowiązujących ich przepisach ruchu drogowego, a także o bezpieczeństwie. Tylko w ostatnich kilku dniach doszło do zdarzeń z udziałem quadów. Użytkownicy quadów chętnie korzystają z off roadu, bo dopiero tam można dać upust adrenalinie. Ale muszą  do tych miejsc dojechać, poruszając się po drogach publicznych. W związku z tym należy posiadać adekwatne do pojazdu uprawnienia. Do kierowania czterokołowcem lekkim wystarczy kategoria AM prawa jazdy. To właśnie te pojazdy stały się popularnym prezentem dla dzieci przystępujących do komunii. Do egzaminu  na kategorię AM może przystąpić osoba, która ukończyła 14 rok życia. Do komuniiz kolei przystępują dzieci w wieku 9 lat. Wręczenie im prezentu na pięć lat przed możliwością uzyskania uprawnień jest nie do końca rozsądne i powoduje, że młody człowiek od najmłodszych lat zaczyna lekceważyć sobie obowiązujące przepisy prawa.

Przepisy mają na celu zabezpieczenie uczestników ruchu drogowego dając możliwość uzyskania odpowiednich kategorii prawa jazdy uzależniając to od stanu emocjonalnego wynikającego z wieku. Ważną rolę w tej sytuacji mają do odegrania rodzice, którzy powinni uświadamiać swoim pociechom zagrożenia wynikające  z korzystania z ruchu drogowego w charakterze niechronionych uczestników ruchu drogowego. Samodzielne korzystanie z quada lekkiego przez osobę, która ma wagę ciała w granicach 50 kg, powoduje, że ten pojazd może być 7 krotnie cięższy,  co będzie miało ogromne znaczenie w przypadku jego przewrócenia. Czy 14 latek będzie w stanie podnieść 350 kg pojazd? Większość obrażeń korzystających  z quadów powstaje w czasie przygniecenia. Uniesienie takiej masy pojazdu aby się  z pod niej wydostać również przekroczy możliwości 14, czy 15 latka.

Większość zdarzeń z udziałem quadów wynika z faktu, iż pojazdy te są traktowane jako zabawki. Brak doświadczenia w kierowaniu często jest nadrabiany prędkością, bo to na jej podstawie niedoświadczony kierowca określa swoje umiejętności.  A na zakrętach, czy też w miejscach krzyżowania się ruchu wychodzi brak umiejętności praktycznych powodujących sytuacje zagrożenia bezpieczeństwa ruchu drogowego.

Kierowanie każdym pojazdem wymaga nauki, a niestety quadami często kierują osoby, które nigdy nie pobierały żadnych lekcji. Technika jazdy jest podobna  do motocykla, choć ten ma cztery koła, to pokonywanie zakrętów wymaga balansowania ciałem w kierunku wykonywanego skrętu. Z kolei w przypadku bocznych przechyłów, balans powinien być przeciwny do kierunku przechyłu.  W trakcie podjazdu pod górkę, ciężar ciała należy pochylić do przodu, odwrotnie natomiast podczas zjazdu ze wzniesienia.

W prawie o ruchu drogowym możemy wyodrębnić przepisy, do stosowania których  zobowiązany jest kierujący czterokołowcem lekkim.

• Z definicji autostrady i drogi ekspresowej wynika, że są to drogi przeznaczone tylko do ruchu pojazdów samochodowych, z wyłączeniem czterokołowca.
• Podobnie jak przy motocyklu  i motorowerze, osoby korzystające z czterokołowca lekkiego muszą używać kasków.
• Jest to o tyle istotne, że najczęstszymi urazami, których doznają osoby poruszające się czterokołowcem, w przypadku przewrócenia się, są obrażenia głowy.
• Przewożąc pasażera, który nie ukończył 7 roku życia, nie można wykorzystywać maksymalnej prędkości ( 45 km/h), a ograniczyć ją, jak wynika z przepisu administracyjnego prawa o ruchu drogowym do 40 km/h.

Policja dopiero od 2016 roku w statystykach bezpieczeństwa ruchu drogowego (www.policja.pl) ujmuje dane statystyczne zdarzeń drogowych z udziałem czterokołowców lekkich.

Kierujący czterokołowcami lekkimi, jako sprawcy wypadków w latach 2016 – 2018.

To co możemy obserwować na drogach potwierdza, że czterokołowce  to niebezpieczne pojazdy, które często nie posiadają nawet ubezpieczenia. Większość z nich ma napęd na tył, a opony przystosowane są do jazdy terenowej,  co powoduje, że na twardych drogach (przy niewielkiej powierzchni styku opony  z podłożem), po prostu nie gwarantują one właściwej przyczepności i mogą się ślizgać. Wysoko położony środek ciężkości i mniejszy nacisk na przednią oś przy przyspieszaniu znacznie utrudniają skręcanie, a przy gwałtownych przyspieszeniach mogą powodować oderwanie się przedniej osi od nawierzchni.

Quady zostały skonstruowane dla ludzi, ale to od ich użytkowników będzie zależało, czy zasiądą za ich kierownicą po nabraniu doświadczenia i w końcu, czy dorośli zachowają się na tyle odpowiedzialnie aby zagwarantować maksimum bezpieczeństwa swoim bliskim i sobie. Odnoszę wrażenie, że bez względu na wiek, czy to nieletnia osoba, czy też dojrzała, w momencie położenia rąk na manetkach kierownicy, zapominamy o bezpieczeństwie na rzecz dziecięcej fantazji. Przygotowanie się do sezonu, to nie tylko sprawdzenie stanu wizualnego pojazdu i ciśnienia w oponach, ale przede wszystkim opanowanie techniki kierowania.