System egzaminacyjny tworzą eksperci

Rozmowa z Izabellą Mitraszewską, koordynatorem do spraw inteligentnych systemów w Instytucie Transportu Samochodowego, koordynatorką zespołów roboczych do spraw bazy pytań oraz systemów teleinformatycznych.

Mikołaj Radomski: Na jakim etapie są prace związane z przygotowaniem nowych zasad egzaminowania?

Izabela Mitraszewska: W tej chwili równolegle realizowane są prace związane ze wszystkimi kategoriami prawa jazdy. Jest zespół różnych specjalistów w zależności od tego, jaka to jest dziedzina, od prawa drogowego, od taboru ciężarowego, autobusów, nawet od tramwajów. Zespoły miały już spotkanie i wiedzą co robić, jak przygotować pytania. I te prace zostały rozpoczęte. Planujemy zakończenie pierwszego etapu prac we wrześniu. Tak, by w październiku można było testować poprawność tego systemu.

– Na czym polega pierwszy etap?

– Pierwszy etap to budowa bazy, bo struktura testu została już zatwierdzona przez komitet sterujący. Wiadomo, po ile pytań z jakiej dziedziny będzie w teście. Eksperci dostali zakres pytań i rozpoczęli prace.

– Jaka będzie struktura bazy pytań?

– Jest zgodna z dyrektywą 2006/126/WE dotyczącą jednolitych zasad egzaminowania. Nie oznacza to, że systemy we wszystkich krajach będą identyczne, ale zakres wiedzy zawarty w dyrektywie oraz zakres zawarty w Ustawie o kierujących pojazdami będzie uwzględniony. Struktury do wszystkich kategorii zostały dostosowane do art. 51 ustawy. Mowa w nim o tym, że egzamin państwowy jest przeprowadzany w celu sprawdzenia kwalifikacji osoby egzaminowanej, w tym sprawdzenia wiedzy w zakresie zasad i przepisów służących bezpiecznemu poruszaniu się pojazdem po drodze publicznej, zagrożeń związanych z ruchem drogowym, obowiązków kierowcy, osoby posiadającej pozwolenie na kierowanie tramwajem i posiadacza pojazdu oraz postępowania w sytuacjach nadzwyczajnych. I taka jest struktura. Pytania będą jednokrotnego wyboru.

– Wszystkie?

– Tak, ustawa mówi o tym, że egzamin państwowy składa się z części teoretycznej przeprowadzanej w formie testów jednokrotnego wyboru z pytaniami generowanymi w czasie rzeczywistym za pomocą techniki informatycznej.

– Czy baza pytań na kat. B zostanie upubliczniona?

– Nie ma zapisów w ustawie, że baza jest objęta tajemnicą. Najprawdopodobniej będzie upubliczniona na tych samych zasadach, jak była do tej pory. Ale nie od nas to zależy. Decyzja o sposobie i zakresie udostępnienia bazy pytań należy do resortu. Algorytm losowania testów jest tak skonstruowany, by nie uczyć się pytań na pamięć.

– Co to oznacza w praktyce?

– Jeszcze nie wiemy, jaki będzie jego ostateczny kształt. W tej chwili robimy coś nowego, coś, czego nie było. Będziemy to testować i sprawdzać, czy przynosi rezultaty. Koncepcja może zmienić się w trakcie. Nie chcemy robić zamieszania.

– Wiadomo, że część pytań będzie miała formę klipów wideo.

– Zgadza się, ale będą również zdjęcia, ewentualnie animacje i pytania z treścią.

– Ile czasu będzie wyświetlał się klip wideo?

– W zależności od sytuacji, średnio 10 sekund. Ale może być 5 lub 15. Będziemy testować.

– A ile czasu będzie na udzielenie odpowiedzi na pytanie z klipem wideo?

– Na odpowiedź planujemy 10 sekund, a na pytanie z trzema odpowiedziami – 30 sekund. Ale może się okazać, że czasy są za krótkie lub za długie. Jest zbyt wcześnie, aby o tym przesądzać przed testami systemu egzaminowania.

– Ile będzie pytań na kat. B?

– 20 w części podstawowej i 10 w części specjalistycznej.

– A na pozostałe kategorie?

– Na kat. A, B, T oraz pozwolenie na tramwaj będzie 30 (20 plus 10). Na kat. C i D będzie 20 plus 12, zamiast 10.

– Czy na egzaminie na kat. C i D również zostaną wprowadzone klipy wideo?

– Tak, ponieważ część podstawowa jest jednakowa dla wszystkich kategorii.

– Jakie inne zmiany się szykują?

– Procedura egzaminacyjna będzie ta sama.

– Czy cena egzaminu zmieni się?

– My się tym nie zajmujemy. Naszym zadaniem jest przygotowanie funkcjonalności systemu oraz bazy pytań. W jakim zakresie zostanie wdrożony, zależy od tego, jakie będą pozyskane środki na ten cel.

– Kto będzie przygotowywał klipy wideo? Instytut Transportu Samochodowego?

– Na razie próbujemy sami, mamy operatora i dobieramy kamerę, by klipy były dobrej jakości. Ale jak zajdzie taka potrzeba, to zakupimy klipy albo zdjęcia. Jeżeli nie będziemy w stanie sami ich wygenerować, to jesteśmy przygotowani na to, że może zajść konieczność kupna. Bo przecież czasu jest mało. Ustawowy termin musi być dotrzymany.

– Czy kursanci będą mogli zobaczyć pytania przed wejściem zmian w życie?

– Ośrodki szkolenia powinny wiedzieć wcześniej, jaka będzie obsługa, bo test będzie mieszany, pytania na „tak” i „nie” oraz A, B, C. Nie można przyjść i zobaczyć testu pierwszy raz na egzaminie. Na pewno będzie udostępniony wcześniej. Nie jest powiedziane, że ośrodki dostaną program z taką samą bazą pytań, jaka będzie w WORD-ach. To zależy od resortu. Nie ma jeszcze w tym zakresie żadnych rozporządzeń.

– Czy zmienią się klawiatury do egzaminowania?

– Chcielibyśmy wykorzystać klawiatury, które są, bo jest to możliwe, ze względu na ośrodki szkolenia. W miarę zużycia się tych klawiatur zaprojektujemy nową klawiaturę. Chcemy, by koszty były jak najniższe.

– Czy Pani zdaniem zmiany idą w dobrym kierunku?

– Wydaje mi się, że tak. System wchodzi po raz pierwszy w Polsce i nie mamy w tym doświadczenia. Analizowaliśmy różne rozwiązania w Europie. Nie ma identycznych, ale są do siebie podobne.